به نام خدا.

کـــــــــــــــارگـــــــــــاه مــــــــــقالــــــــــــه نویـــــــــــسی

جلسه اول

مقدمه کارگاه :

در این کارگاه به اصول مقاله نویسی با دید کاربردی می پردازیم. همانطور که شاهد هستید هر روز در هر محفل علمی یا دانشکده ای ،کارگاه های مقاله نویسی برگزار می شوند و در اینترنت نیز بسیاری مطالب در مورد مقاله نویسی می توان یافت، اما نکته ای که باید بدان توجه کرد میزان کاربردی بودن کارگاه است و اینکه چند درصد از علاقه مندان و شرکت کنندگان در این کارگاه ها می توانند پس از شرکت در یک دوره مقاله نویسی و یا مطالعه اصول مقاله نویسی، یک مقاله علمی استاندارد و قابل قبول بنویسند. این نکته در کارگاه پیش رو بسیار مورد توجه قرار گرفته و تاکید ما بر دید کاربردی و یادگیری آسان مطالب است که بر این اساس در تهیه این کارگاه از تجربیات و مطالب پژوهشگران برتر کشور استفاده شده است.

نکته ای که قابل ذکر است پیوسته بودن مطالب و مثال های علمی واقعی می باشد که شما را بیشتر در محیط مقاله نویسی قرار داده و درگیر آن می کند. لذا لازمه استفاده کامل از مطالب این کارگاه ، پیگیری جلسات بصورت مرحله به مرحله می باشد.

فهرست مطالب در این جلسه

1-چرا مقاله بنویسیم؟

2-ارزش علمی نوشته ها

3- انواع نشریات

-1 چرامقاله بنویسیم؟

با توجه به اهمیت فوق العادة پژوهش و مقاله نویسی علمی در جامعه علمی ، حتما از ارزش و اهمیت مقاله نویسی مطلع می باشید. لذا فقط چند مورد از اهمیت مقاله نویسی را یادآوری می کنیم تا بیشتر به اصل بحث مقاله نویسی بپردازیم.

- یکی از راههای سنجش رتبه علمی و دانش علمی و تخصصی افراد تحصیل کرده در دنیای امروز تعداد مقالاتی است که ثبت کرده اند. یکی از ملاک های ارتقای درجه علمی اساتید دانشگاه نیز تعداد مقالات آنهاست.

- در موسسات و محافل علمی از جمله دانشکده ها و انستیتو های علمی یکی از ملاک های مهم پذیرش و به

کارگیری افراد بعنوان مدرس ، استاد ، مسئول و ... سابقه علمی و تعداد مقالاتی است که به نام فرد ثبت شده است.

- برای پذیرش و دریافت مدرک در دوره دکتری داشتن مقالات علمی الزامی می باشد.

- در موسسات دولتی و خصوصی تعداد مقالات فرد باعث ترفیع درجه و تاثیر در حقوق و مزایای دریافتی می

شود.

- یکی از ملاک های عضویت در بنیاد علمی نخبگان تعداد مقالاتی است که فرد ثبت کرده است.

- بسیاری از پژوهشگران با انجام کارهای پژوهشی و علمی و تجاری سازی یا صنعتی سازی آن ، علاوه بر کمک

به اقتدار علمی میهن عزیزمان و پیشرفت علمی ایران سرافراز، درآمد خوبی نیز کسب می کنند.

اینها تنها بخشی از ارزش مقاله نویسی بود که مختصر بیان کردیم. به نظر اهل علم در دنیای امروز متخصص واقعی در هر زمینه(از علوم تجربی و زیستی گرفته تا علوم مهندسی و علوم انسانی)کسی است که در آن زمینه بیشترین کار پژوهشی را انجام داده باشد. پزشکی موفق تر است که پژوهشگر موفقی باشد. همینطور روانشناسی متخصص واقعی است که کار پژوهشی اش بیشتر باشد.

شاید دیده باشید دانشجویان و اساتیدی که بیشتر اهل مقاله نویسی و پژوهش اند نسبت سایر دانشجو ها بگونه ای متفاوت عمل می کنند، حتی درس خواندن و تدریسشان نسبت به دیگر همکارانشان که اهل پژوهش نیستند متفاوت است.این ناشی از این موضوع است که مقاله نویسی و پژوهش شیرینی و لذت خاصی دارد که توصیفش ممکن نیست و فقط تجربه کردنش می تواند آنرا وصف کند ، به زبان خودمان بگویم پژوهش و مقاله نویسی عالمی مخصوص به خود دارد که شیرینی اش فرق می کند.

درجامعه دانشجویان و حتی برخی از اساتید این تفکر بسیار دیده شده که مقاله نویسی و کار علمی پژوهشی را امری پیچیده ، دشوار و دور از دسترس می دانند، و به همین خاطر در این مسیر قدمی بر نمیدارند. برخی از افراد وقتی دانشجویی را می بینند که مقاله ای نوشته ، شگفت زده شده و او را فردی خاص می دانند و تصور میکنند خودشان قادر به این کار نیستند ، که این تفکر برای جامعه ای که درحال پیشرفت است و به دنبال رسیدن به قله های علم می باشد بسیار مضر و خطرناک می باشد. ما می گوییم ما باید آنقدر اهل مقاله نویسی و پژوهش باشیم که این کار مثل درس خواندن و امتحان دادن برایمان به امری بدیهی و در دسترس تبدیل شده باشد ، البته با در نظر گرفتن شایستگی و مقام علمی پژوهشگران و محققان.

سخن من با دوستانی که به تازگی وارد این مقوله شده اند و قصد شروع فعالیت علمی و پژوهشی دارند این است :

مقاله نویسی آنقدر که ما فکر می کنیم دشوارو پیچیده و دور از دسترس نیست ! بلکه به عقیده من شما وقتی سهولت و در دسترس بودن مقاله نویسی و کار پژوهشی را در می یابید که یک مقاله بنویسید. آنوقت خواهید دید که این کار آنقدر ها هم دشوار نیست ، بلکه نیاز به مهارت دارد که این مهارت می تواند به سرعت از راه کسب تجربه و استفاده از تجربه دیگران بدست آید. نوشتن مقاله اول لذت و غرور خاصی دارد. مقاله دوم آسانتر نوشته می شود . مقاله سوم نیز بسیار راحت تر نوشته می شود و اینک شما تبدیل به یک پژوهشگر موفق شده اید!

اینک وارد بحث دانش مقاله نویسی می شویم .

2-ارزش علمی نوشته ها :

هر مطلبی که نوشته می شود از نظر علمی ارزش و اعتبار مخصوص به خود دارد. بطور کلی مقالات ثبت شده در

کنفرانس ها و نشریات علمی و کتب را می توان بترتیب ارزش علمی از کم به زیاد اینگونه تقسیم بندی کرد:

.1 کتب ترجمه شده

.2 کتب تالیفی

.3 کنفرانس ملی

.4 کنفرانس بین المللی

.5 نشریات علمی آکادمیک

این رتبه بندی نشان می دهد بیشترین ارزش علمی را مقالات چاپ شده در مجلات و نشریات علمی معتبر آکادمیک دارد. در رتبه پایین تر آن مقالاتی جای می گیرد که در کنفرانس ها و همایش های بین المللی و ملی ارایه شده اند و سپس در پایینترین رتبه از نظر علمی کتب تالیفی و ترجمه جای می گیرند. شاید برایتان سوال شده باشد که چرا کتب در درجه پایینتری جای گرفته اند؟

دلیلش روشن است. همانطور که می دانید برای پذیرش مقالات در کنفرانس ها و نشریات و مجلات معتبر آکادمیک مثل نشریات ISI و ISC و ... بر روی مقالاتی که برایشان برای پذیرش و چاپ ارسال می شود ، داوری انجام می دهند و آن مقالات را توسط متخصصین آن حوزه بررسی و نقد می کنند و از نظر ارزش علمی سنجیده می شوند ، حتی بسیاری از مقالات را رد می کنند یا برای اصلاح برگشت می زنند . اما برای چاپ کتاب بر روی آن کتاب از نظر علمی داوری و بررسی تخصصی صورت نمیگیرد و شاید بسیاری از مطالب بدون ارزش علمی یا حتی با اشتباه علمی به چاپ برسند .

بعبارتی کتب از فیلتر علمی عبور نمیکنند و بسیاری از مشکلات علمی آن کتب پس از چاپ رو می شود که در بسیاری موارد نویسنده مجبور به جمع آوری کتاب از بازار فروش می گردد. و عمده دلیل کمتر بودن اعتبار علمی کتاب از مقالات کنفرانسها و نشریات علمی همین می باشد

برای مقاله نویسی و اینکه آن را در مجلات علمی یا کنفرانس ها ارسال و چاپ کنیم لازم است با انواع نشریات و

اعتبار علمی آنها آشنا شویم .

-3 انواع نشریات و رتبه بندی آنها از نظر علمی :

بطور کلی می توان انواع نشریات را از نظر ارزش علمی از کم به زیاد بصورت زیر تقسیم دسته بندی کرد:

.1 مجلات و روزنامه های محلی

.2 روز نامه ها و مجلات عمومی

.3 مجلات آموزش و پرورش

.4 مجلات رشد

.5 مجلات ترویجی

.6 مجلات علمی-ترویجی

.7 مجلات علمی-پژوهشی

8-مجلات isc(جهان اسلام)

.9 مجلات نمایه شده در Scopus

.10- مجلات ISI (موسسه تامسون رویترز- کل جهان (

.11 مقالات JCR  (به این مقالات hot paper یا پر استناد یا دارای ضریب تاثیر بالا impact factor نیز میگویند)

خوب است بدانید :

- مقالاتی که در مجلات و روزنامه های محلی و عمومی چاپ می شوند از ارزش علمی زیادی برخوردار نیستند

لذا سرمایه گذاری علمی در این موارد چندان مطلوب نمی باشد.

- مجلات آموزش و پرورش صرفا در خود سازمان آموزش و پرورش ارزش دارد و در سایر ارگانها و موسسات

علمی و دانشگاهها از ارزش علمی زیادی برخوردار نیستند.

- مجلات رشد نیز توسط سازمان آموزش و پرورش مورد پذیرش است و برای کارمندان آموزش و پرورش امتیاز

دارد. مجلات رشد و موفقیت در ازای پذیرش و چاپ برخی از مقالات شما به شما مبلغی دستمزد یا پاداش می

دهد.

- از مورد 5 به بعد ارزش علمی بترتیب بیشتر می شود.

- به هر نشریه ای با توجه به سطح علمی عبارتی به نام ضریب تاثیر تعلق می گیرد مثلا عناوین " ترویجی ، علمی-ترویجی ، علمی-پژوهشی ، ISC ، ISI ، JCR " در موارد بالا نشانگر ضریب تاثیر علمی نشریات می باشد. این ضریب تاثیر بر روی جلد نشریات علمی چاپ می شود و یا در صفحه اینترنتی این مجلات قابل رویت است.

- مجلات ISC ، مجلات علمی جهان اسلام می باشد که در رقابت با موسسه رویترز که مجلات ISI را راه اندازی کرده است و برای اثبات قدرت علمی جهان اسلام و ... راه اندازی شده اند. برخی از مجلات علمی-پژوهشی داخلی نیز دارای امتیاز یا ضریب تاثیر ISC می باشند.

- مقالات JCR را پر استناد نیز می گویند. بطور کلی مقالاتی که پر اسنتاد باشند) به این معنی که از این مقالات در در لیست منابع مقالات علمی بسیاری زیادی به عنوان منبع استفاده شده باشد. مثلا بیش از دوهزار با استناد شدن(

در این دسته قرار می گیرند. یعنی بطور مثال اگر از مقاله شما که در نشریات ISI چاپ شده است در دیگر

مقالات ISI بیش از دو سه هزار مرتبه بعنوان منبع استفاده شده باشد مقاله شما در لیست JCR قرار میگیرد.

پایان جلسه اول